Debata z sołtysami

15 grudnia 2022 r. w sali sesyjnej w Lisewie odbyła się kwartalna narada wójta z sołtysami. Poruszono na niej sprawy wysokości stawek za wynajem świetlic i ich wyposażenia, podsumowano realizację funduszu sołeckiego oraz omówiono liczne sprawy bieżące.

W drugiej części spotkania przeprowadzona została debata pn. „Sposoby na angażowanie społeczności lokalnej”. Prelegentami byli: p. Monika Zając – Sołtyska wsi Bartlewo w Gminie Lisewo i p. Michał Nowak – Sołtys Radunicy w Gminie Pruszcz Gdański wraz z żoną Izabelą Nowak. Dyskusję przygotowała i poprowadziła insp. Monika Maćkowska.

– Cieszę się, że debata z sołtysami weszła na stałe do gminnego kalendarza. Czuję, że wszyscy potrzebujemy czasem się zatrzymać i wymienić refleksjami. Takie rozmowy są bardzo ważne, bo sołtysi są grupą, która jest szczególnie narażona na krytykę. Często to oni jako pierwsi wiedzą, że coś się dzieje i mierzą się z problemami mieszkańców. Taka wymiana doświadczeń jest ważna również dla mnie, ponieważ pozwala mi spojrzeć z innego punktu widzenia na wiele problemów– mówi Wójt Gminy Lisewo Jakub Kochowicz.

W trakcie rozmowy uczestnicy wymieniali się doświadczeniami w temacie bycia sołtysami. Wskazywali wykorzystywane przez nich narzędzia angażowania mieszkańców do wspólnych działań. Podkreślali jak ważne jest dawanie przykładu własnym zachowaniem, uczciwość, szczerość, cierpliwość, zaufanie oraz transparentność. Wielu z nich mówiło, że na co dzień stawia na zespół, różnorodność i atrakcyjność działań. Wskazywano wagę rzetelnego informowania społeczności o sprawach wsi i planowaniu celów w dłuższej perspektywie. Również pozostali sołtysi mogli wyrazić swoje zdanie i opinie w powyższych kwestiach, co chętnie czynili.

Pan Michał Nowak wielokrotnie podkreślał rolę sołtysa jako lidera i to, że tak naprawdę najwięcej zależy od jego kompetencji. To sołtys jest lokomotywą wsi – „musi pchać ten wózek i go ciągnąc”, ale też musi mieć za sobą zaangażowany i odpowiedzialny zespół, które ma ten sam cel. Polecił wszystkim lekturę poradnika, pn. „Działania społeczne na wsi”, który przygotował wraz z p. Markiem Klarą i p. Moniką Słotwińską-Łychotą w ramach programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy.

Dużo miejsca poświęcono na dyskusję na temat przyczyn niskiego poziomu aktywności mieszkańców. Wskazywano na zamykanie się w domach spowodowane pandemią, ale tez na obawę przed wychodzeniem ze strefy komfortu. Prelegenci dużo mówili o powodach, jakie podają im sami mieszkańcy – brak zaufania, niedostrzeganie korzyści ze wspólnych działań, dziedziczenie postaw w ramach rodziny (bierni rodzice to często bierne dzieci), brak chęci, zmianę pokoleniową, czy inne sposoby na rozrywkę i spędzanie wolnego czasu (w tym np. popularność mediów społecznościowych, platform z filmami, czy z serialami).   

Sołtyska wsi Bartlewo Monika Zając przedstawiła działalność sołectwa podkreślając, że sposobem w Bartlewie jest łączenie mieszkańców wokół różnych organizacji – są to OSP, KGW i Rada Sołecka. Wskazała, że zaangażowanie nigdy nie będzie wynosiło 100%, to nierealne. Zauważyła, że dobrze jest, jeśli mieszkańcy widzą dla siebie wymierne korzyści
z przychodzenia  – przynajmniej na początku, zanim trwale się zaangażują. Podkreśliła, że ludzi jednoczy też pomaganie innym – mieszkańcy Bartlewa regularnie wykazują się w takich akcjach (np. każdego roku robią świąteczną paczkę dla pana, który przebywa w ośrodku opieki).

Państwo Izabela i Michał Nowakowie podzielili się osobistą historią, kiedy zamieszkali w Radunicy. Jako „nowi” bardzo długo zdobywali zaufanie, byli poddawani swego rodzaju próbom. Jednak teraz bardzo doceniają ten czas, bo okazało się, że to, co teraz robią to ich sposób na życie. I ważny etap tego życia.

Sołtyska wsi Bartlewo Monika Zając akcentowała, że istotną rolę w angażowaniu mieszkańców  odgrywa też pozytywne nastawienie i docenianie wkładu każdej osoby. Ważne, by się wzajemnie wspierać i wciąż pracować nad sobą.

Z przebiegu dalszej części dyskusji wynikało, iż problemy z zaangażowaniem widoczne są wszędzie, jednak w różnym natężeniu. Co ważne – można temu przeciwdziałać, ale należy to robić w taki sposób, aby się nie wypalić i wciąż mieć radość z wykonywanej funkcji.

Państwo Izabela i Michał Nowakowie w ramach pokazywania dobrych praktyk podzielili się
z uczestnikami kilkoma pomysłami na działania na wsi, które nie generują dużych kosztów i są proste do wykonania. Zebranym chyba najbardziej spodobał się pomysł organizacji cyklu biegowego przez teren wszystkich wiosek w gminie. Intrygująca i nieszablonowa była również koncepcja  realizacji wyjazdów „w ciemno” dla aktywnych społecznie. Natomiast patent na wzajemną pomoc sołtysów przy organizacji wydarzeń natchnął kilka osób do zapoczątkowania tej tradycji w naszej gminie.

Zastępczyni Wójta Agnieszka Dalke zauważyła, że wszelkie debaty, spotkania i wyjazdy dla sołtysów, a więc przebywanie w gronie innych osób w tej samej sytuacji  mają ogromną moc. Widać to bardzo po rozwoju osobistym wielu liderów obecnych na sali.

Sołtys Tomach Chmarzyński zachęcił do brania udziału w wizytach studyjnych, warsztatach
i szkoleniach. Z każdego można się czegoś nauczyć, wymienić doświadczenia i kontakty, a to bezcenne w działalności sołtysów.

Pan Michał Nowak opowiedział też o działalności Stowarzyszenia sołtysi Pomorza. Zachęcił do założenia podobnego stowarzyszenia lokalnie, lub na poziomie powiatu ewentualnie województwa. 

Podziękowania

Dziękuję moim rozmówcom za obecność i inspirującą dyskusję. Wasze cenne uwagi i liczne refleksje, którymi się podzieliliście, z pewnością dodały skrzydeł do dalszej pracy.

Dziękuje wszystkim pozostałym uczestnikom za udział w spotkaniu. Wasz pozytywny odbiór wzmacnia i pokazuje, że warto. Mam nadzieję, że wspólnie zrealizujemy wszystkie pomysły, jakie tylko pojawiły się podczas debaty.

Dziękuję też p. Magdzie Goral i Pizzerii Bielawianka za wyśmienity catering oraz Restauracji Nad Stawem za użyczenie naczyń.

Zachęcam do obserwowania działalności p. Moniki Zając i p. Michała Nowaka oraz do uczestnictwa w projektach realizowanych przez Fundację Wspomagania Wsi. Polecam też państwu zgłębienie wykładów na portalu wszechnica.org.pl. To bezcenne źródła informacji i kopalnia pomysłów.

Poniżej link doi poradnika, o którym mówił p. Michał:

https://witrynawiejska.org.pl/2021/06/15/dzialania-spoleczne-na-wsi-poradnik-2/

M.M.