Przy kościele znajdował się także szpital (przytułek) dla ubogich ufundowany przez starostę lipienieckiego Jana Kostkę i rodzinę Działowskich z pobliskiego Dzaiłowa. W sierpniu 1831 r. na Lisewo spadła epidemia cholery, która pochłonęła 94 osoby. Pochowano je we wspólnej mogile na początku wsi, gdzie dziś znajduje się kaplica św. Józefa. Liczba ofiar byłaby większa, zapobiegła temu swą ofiarną postawą ks. Jan Kanty Dombrowski. Po jego śmierci mieszkańcy Lisewa uczcili jego pamięć epitafium, które do dziś wisi w południowej części prezbiterium kościoła.
Od połowy XIX wieku w Lisewie, za sprawą miejscowego proboszcza ks. Stanisława Machorskiego, rozwijała się Polska działalność kulturalno- społeczna. Jej celem było przeciwstawienie się germanizacji.
Już w 1848 roku w czasie Wiosny Ludów, w ramach zorganizowanej przez ks. Machorskiego Lidze Polskiej powstało na terenie parafii kilka bibliotek. Od 1862 roku odbywały się tu posiedzenia Towarzystwa Rolniczego ziemi chełmińskiej, później towarzystwa powiatowego.
23 IV 1867 roku założono parafialne kółko rolnicze. Statutowym i rzeczywistym celem działalności koła było szerzenie wiedzy rolniczej i jej praktyczne zastosowanie: zastąpienie trójpolówki płodozmianem. uprawa nowych roślin, uszlachetnienie ras zwierząt hodowlanych, stosowanie nawozów mineralnych, wspólny zakup maszyn, nawozów i nasion.
Kilka lat później 18 III 1873 roku założono Bank Ludowy. Bank lisewski był pierwszym tego rodzaju bankiem w powiecie chełmińskim, jego akcjonariuszami byli zamożni chłopi, kupcy, rzemieślnicy i polscy ziemianie.
W roku 1898 utworzono jednostkę Straży Pożarnej, inicjatorem jej zorganizowania i długoletnim komendantem był Tadeusz Makowski.
Poza bankiem istniała w Lisewie druga spółka zarobkowo – gospodarcza. Była nią mleczarnia, założona w 1904 przez okolicznych hodowców krów mlecznych.
Ważną rolę na przełomie XIX i XX wieku odegrał ksiądz Stanisław Machorski, który wychował dwa pokolenia aktywnych działaczy kulturalnych i społecznych. Był obrońcą polskości i wszędzie gdzie tylko mógł przeciwstawiał się germanizacji, był inicjatorem założenia fundacji stypendialnej, Towarzystwa Pomocy Naukowej, która pomagała materialnie zdolnym i ubogim Polakom w zdobyciu wykształcenia. Występował przeciw wypieraniu języka polskiego ze szkół, walczył z polityką kulturkampfu, jego plebania była schronieniem dla emisariuszy.
Chełmińska 2, 86-230 Lisewo
56 676 86 14
